ماه محرم اگر توفیق بزرگی برای اقامه عزای حسینی است، فرصت بسیار بزرگتری برای تأمل و اندیشه در اهداف قیام حسینی نیز با خود دارد؛ از این رو بهتر است با اغتنام فرصت، به مطالعه دلایل رویداد قیام امام حسین(ع) و تحولات تاریخی آن پس از عصر پیامبر(ص) بپردازیم و از عاشورا و سیره سیدالشهدا(ع) برای امروز خود درس بگیریم.
تاکنون هزاران جلد کتاب پیرامون حماسه حسینی به رشته تحریر درآمده که هرکدام از زاویه‌ای به تبیین و تفسیر این واقعه بزرگ پرداخته‌اند. اگرچه کتاب‌های متعدد و خوبی در این زمینه وجود دارد، در فرصت این یادداشت به معرفی چند نمونه گزین از این آثار می‌پردازیم؛
حماسه حسینی؛ اثری ماندگار
شهید علامه مطهری
واقعه عاشورا با ریشه، تفکر و فرهنگ ما گره خورده است و اهمیت فراوانی برای شیعیان دارد. تحلیل و برداشت از این حادثه کار آسانی نیست؛ چرا که در عین سادگی و صراحت، پیچیدگی‌های فراوانی دارد که ممکن است قضاوت انسان‌ها را به افراط و تفریط ختم کند. برای رسیدن به درک درست از این حادثه تاریخی و تاثیرگذار نیاز است تا بررسی‌های دقیق و جامعی در اختیار مردم قرار گیرد. مجموعه کتاب حماسه حسینی» از مرتضی مطهری یکی از گرانبهاترین آثاری است که می‌تواند مخاطب را به درک و شناخت درستی از عاشورای حسینی برساند.
حماسه حسینی؛ مظهر پیوند حماسه و عرفان
آیت‌الله جوادی آملی
دو مقوله عرفان و حماسه همواره در طول تاریخ از یکدیگر جدا نگاه داشته شده تا یک دست صدا نداشته باشد؛ زیرا معرفتی که با حماسه و خروش همراه نباشد و به جای آن خمودی و افسردگی جانشین صولت و نفوذ شده باشد هرگز راه به جایی نخواهد برد و سالک مسلک عرفان در سرای انزوا یا در تار تنیده افکار خود می‌ماند.
در کتاب حماسه و عرفان» اثر آیت‌الله جوادی آملی اصول و بنیان‌هایی از این دو فضیلت انسانی شناسایی شده تا با تبیین جایگاه هر یک، زنگارهای باطلی که موجب دور نگهداشتن یکی از دیگری است زدوده شده و اتحاد و ائتلاف این و و اینکه هر یک مکمل دیگری است با بیان سیره علمی و عملی شاخصه‌های معصوم عالم اسلام یعنی امامان بزرگوار(ع) ترسیم شده است.
آذرخش کربلا؛ پژوهشی درباره هدف قیام عاشورا
آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی
کتاب آذرخش کربلا» اثر آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی از جمله آثار ارزشمند در حوزه عاشوراپژوهشی است. در قسمت معرفی این کتاب می‌خوانیم: قیام عاشورا از مهم ترین حوادث تاریخ اسلام، بلکه تاریخ بشر است. هرچند این واقعه از نظر گستره و وسعت، در مقایسه با رخدادهای دیگر تاریخ، چندان بزرگ نیست؛ از جهت عمق و عظمت، کم نظیر است: بروز قساوت و بی‌رحمی، از یک سوی، و صفات متعالی انسانی، از سوی دیگر، در این حماسه بی مانند است.
عاشورا، همچنین از جهت تأثیرگذاری در قلب‌ها و زنده بودنش در گذر زمان، از حوادث بی‌بدیل تاریخ به شمار می‌رود. سپری شدن قرن‌ها، نه تنها غبار فراموشی بر این واقعه ننشانده است، آن را درخشان‌تر و فروزان‌تر، و عشق و علاقه مؤمنان به قهرمانان آن را بیشتر ساخته است.
از این روی، کتاب‌های پر شماری در این زمینه برای سیراب کردن تشنگان معارف حسینی و رهروان راه عاشورا نگاشته شده است که بیشتر آن ها به اصل واقعه و ثواب عزاداری برای امام حسین(ع) پرداخته‌اند؛ ولی درباره هدف قیام عاشورا، و به ویژه نحوه استفاده کاربردی از این قیام، کار چندانی صورت نگرفته است. کتاب آذرخش کربلا، کوششی است برای بیان هدف حماسه عاشورا و بررسی علل و اسبابی که به این قیام انجامیده و نیز چگونگی عبرت گیری از آن.
پس از پنجاه سال؛ پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)
سیدجعفر شهیدی
کمتر حادثه تاریخی است که از رنگ تبلیغات ی امویان و عباسیان و یا تعصبات دینی مذاهب مختلف برکنار مانده و حقیقت آن دگرگون نشده باشد. لذا برای دریافت حقیقت تاریخی ــ هرچند بر اساس مظنه و احتمال هم باشد ــ خواندن متن تاریخ آن سال‌ها به‌تنهایی کافی نیست، بلکه باید تاریخ را با دیگر شرایط، از جمله وضع جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی سنجید، چنان که شیوه علمی تاریخ‌نویسان امروز هم همین است. کتاب پس از پنجاه سال؛ پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع)» اثری است از سیدجعفر شهیدی از این منظر به مطالعه تاریخ عاشورا پرداخته است.
رحمت واسعه
آیت‌الله العظمی بهجت
کتاب رحمت واسعه؛ بیان خصائص حضرت سیدالشهدا در اشارات آیه‌الله بهجت» از جمله آثار خواندنی پیرامون حماسه عاشورا است. در معرفی این کتاب می‌خوانیم: عظمت واقعه عاشورا و نمایش بی‌نظیر فضائل الهیِ اهل‌بیت(ع) در مقابل دشمنان خدا و رسول او، موجب شد که این رویداد عظیم از جهات گوناگون از دیگر رویدادهای بزرگ عالم متمایز شود؛ مصیبتی که پیش از وقوعش، ملائکه الهی و انبیا و اوصیا(ع) در سوگ آن نشستند و پس از وقوع آن نیز ائمه هدی(ع) به یادآوری این مصیبت عظمی پرداختند و مجالس عزا برپا کردند. پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) نیز در طول قرن‌های گذشته، همواره به امامان خویش اقتدا کرده‌اند و به مناسبت‌های گوناگون به بیان عظمت مقام و مصائب حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و یاران و اهل‌بیتش ـ که از مهم‌ترین شعائر دین است ـ همت گماشته، در راه اعتلای آن، فداکاری‌ها کرده‌اند.»
مدرسه حسینی؛ بررسی درس‌های تربیتی قیام عاشورا
مصطفی دلشاد تهرانی
کتاب مدرسه حسینی(ع)» عنوان کتابی از مصطفی دلشاد تهرانی است که از منظر تربیتی به برری قیام عاشورا پرداخته است. در معرفی این کتاب می‌خوانیم: مدرسه حسینی(ع)» عنوانی است برای رویکردی تربیتی به بزرگترین حماسه انسانی، حماسه‌ای فرا‌تاریخی و فرا‌جغرافیای برای دمیدن روح حقیقت انسانی در همگان و راه نمودن مردمان به سوی تعالی. راهی که حسین (ع) در تعریف زندگی نشان داد، راه حریت و عزت است، و پرچمی که برافراشت، فراراه همه آزادخواهان و عزت جویان تا قیام قیامت است.»
با حسین(ع) تا مهدی(عج)
سیدمجتبی حسینی
تحلیل حرکت ائمه عموما و حرکت حضرت حسین(ع) خصوصا از پیچیدگی‌ها و رموزی برخوردار است که برای هرکس به سادگی قابل دسترسی نیست. لذا فرموده‌اند: امرنا صعب مستعب لا یحتمله الا ملک مقرب او نبی مرسل او مومن امتحن الله قلبه بالایمان». در خصوص حرکت سیدالشهدا تحلیل‌های گوناگونی (عمدتا سه رویکرد) ارائه شده که بین هریک از تحلیل‌ها با کلیه اتفاقات و اظهارات حضرتش هم‌پوشانی کامل وجود ندارد. و هریک از تحلیل‌ها حاوی نقض‌ها و نقص‌های غیرقابل اغماض هستند. شاید زمینه پیدایش و تقویت هریک از دیدگاه‌ها ملاحظه نقاط نقص و نقض رویکرد دیگر بوده است.
سیدمجتبی حسینی در کتاب با حسین(ع) تا مهدی(عج)» تلاش کرده با ارائه دیدگاهی متفاوت، حرکت حضرت حسین(ع) را در ارتباط با حرکت سایر پیامبران و امامان ببیند و با بهره‌گیری از یک نگرش کل‌گرا و عمق‌نگر، روایات معصومین و سیره آن بزرگواران را بررسی نماید.
فتح خون؛ تلاشی برای تبیین مفاهیم عرفانی عاشورا
سیدمرتضی آوینی
واقعه کربلا حماسه‌ای پرشکوه و عاشقانه است که با گذشت قرن‌ها از وقوع آن هم‌چنان دل‌های عاشقان جهان را با خود همراه می‌کند و گوشه‌ای از حقیقت انسان و عشق الهی را به آن‌ها می‌نمایاند. پژوهش‌های بسیاری درباره‌ی این واقعه انجام شده، بسیاری تلاش کرده‌اند تا بخشی از مفاهیم عرفانی و عمیق آن را رمزگشایی کنند اما هم‌چنان حق مطلب درباره‌ی آن گفته نشده است. کتاب فتح خون» اثر سیدمرتضی آوینی از معدود کتابهاست که توانسته در این راه موفقیتی به دست آورد و بخشی از تجلی عشق در عاشورا را روایت کند.
آفتاب در مصاف؛ درس‌های عاشورا
رهبر معظم انقلاب
کتاب آفتاب در مصاف؛ درس‌های عاشورا» مجموعه رهنمودهای ارزشمند رهبر معظّم انقلاب در موضوع درس‌های عاشورا است که به دور از هر گونه دخل و تصرّف در کلام معظّم‌له و تنها با نمایه‌زنی و تیتربندی مطالب در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. این اثر مرجع مشتمل بر تمامی بیانات رهبری از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۹۰ در مورد سرور و سالار شهیدان، امام حسین(ع) است.
فقاهت در عاشورا
حجت‌الاسلام سروش محلاتی
کتاب فقاهت در عاشورا» عنوان اثری از حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی است که به بررسی مسائل فقهی قیام حسینی پرداخته است و از این جهت در موضوع خود نوآوری کرده است. در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم: نقطه شروع قیام امام حسین(ع)، مسأله درخواست بیعت از طرف یزید بن معاویه است. تاریخ می‌گوید که در سال شصت هجری در ماه رجب، معاویه به درک واصل شد. حالا برخی اول رجب و برخی وسط رجب گفته‌اند. به‌هرحال بلافاصله بعد از او یزید بن معاویه در شام قدرت را به دست گرفت و در اولین اقدامی که انجام داد، نامه‌ای برای فرماندار مدینه نوشت تا او از حسین بن علی(ع) و برخی دیگر بیعت بگیرد. این جرقه اول حرکت امام حسین(ع) است. امروز در این مورد صحبت کنیم ببینیم که اساساً امام مجاز به بیعت کردن با کسانی که حاکم جائر هستند و قدرت و خلافت را به دست گرفته‌اند، هست یا مجاز به بیعت نیست؟»
تأملی در نهضت عاشورا
حجت‌الاسلام رسول جعفریان
کتاب تأملی در نهضت عاشورا» اثر حجت‌الاسلام رسول جعفریان، پژوهشی است پیرامون قیام امام حسین(ع) و نهضت عاشورا که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است. کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دوازده بخش تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا به معرفی برخی از منابع تاریخ عاشورا پرداخته و سپس، ضمن بررسی زمینه‌های قیام کربلا، به موضوعاتی از جمله حکمت شهادت امام حسین(ع)، آثار نهضت امام حسین(ع) و تحریفات عاشورا پرداخته است.
روایت عاشورا
حجت‌الاسلام محمدابراهیم آیتی
نکته جالب درباره مؤلف کتاب، محمدابراهیم آیتی بیرجندی، این است که وی در دانش‌های مختلف، صاحب رأی و نظر بود و بیان مرحوم شهید علامه مرتضی مطهری(ره) گویای این مطلب است: دکتر آیتی پژوهشگری برجسته و بی‌نظیر در شناخت تاریخ صدر اسلام است و به‌جرئت می‌توان گفت سخنانش به سبب احاطه وصف ناشدنی‌اش در تاریخ، درباره هر گوشه‌ای از قضایای تاریخ اسلام، سندی است بر اهل تحقیق.»
این اثر پژوهشی تاریخی در مورد واقعه عاشورا» و چگونگی شکل‌گیری و وقوع آن است. در این پژوهش ابتدا به معرفی اوصاف امام حسین(ع) و فضایل آن امام و خاندان پاک ایشان پرداخته شده سپس به معرفی یزید بن معاویه و خاندان پلید وی پرداخته شده است. آنگاه به چگونگی و علت شکل گیری واقعه عاشورا اشاره گردیده و نحوه خروج امام حسین از مدینه به مکه و از آنجا به سمت کوفه و ورود به سرزمین کربلا و چگونگی قیام خونین آن امام شرح داده شده است. نویسنده مصایب مختلف امام حسین و خاندان و اصحاب ایشان را به همراه برخی از آموزه های عرفانی و اعتقادی عاشورا تشریح نموده و وقایع بعد از عاشورا به ویژه قیام توابین و قیام مختار ثقفی و انتقام گیری از شهدای کربلا را گزارش نموده است.
تمدید مهلت شرکت در جشنواره کتابخوانی رضوی تا ۱۵ تیر
ع ,حسین ,قیام ,عاشورا ,امام ,کتاب ,حسین ع ,امام حسین ,است که ,از این ,در این ,تاریخ عاشورا پرداخته
درباره این سایت